Vanwege de bekerfinale van afgelopen zondag lag de eredivisie in de beslissende fase even twee weken stil. Was het een welkom moment om te herstellen of juist een hinderlijke onderbreking? Hoe hielden coaches en spelers de boog gespannen, zonder dat de stress in de benen van het elftal sloeg?
Bij NAC en RKC zingt de beslissende degradatiewedstrijd al weken door de gedachten van de spelers. Vanwege de bekerfinale tussen PEC Zwolle en Ajax hadden de clubs een extra week om zich voor te bereiden op het komende duel. Hoe moesten ze die nuttig besteden én hoe hielden ze de zenuwen zo lang in bedwang?
Kees Kwakman zag er vorige week al erg tegenop. ‘Voor je gevoel duren die twee weken trainen zo ontzettend lang,’ zei de NAC-middenvelder toen. ‘De wedstrijd is nog ver weg, terwijl er al een hoop over wordt gezegd en geschreven door supporters en de media.’
Ook Sander Duits, aanvoerder van RKC, vond de onderbreking van de eredivisie vervelend. ‘Langer toewerken naar een duel is natuurlijk geen nadeel, maar wij hielden een lekker gevoel over aan onze laatste wedstrijd tegen PEC (1-1). NAC niet, zij hebben de laatste negen duels niet gewonnen. Ik had er daarom het liefst direct opgeknald.’ Keihard trainen is niet noodzakelijk, vertelt Duits. ‘Kwestie van fit blijven en vooral mentaal klaarstomen. Wij gingen footgolfen. Dat is misschien een prikkel voor een goed groepsgevoel.’
Nog heviger zijn de zorgen in Nijmegen en Kerkrade, waar NEC en Roda JC tegen directe degradatie vechten. ‘Die zware last moesten ze nu dus een extra week dragen,’ zegt Hans Kraay senior, de voormalig speler, trainer en analyticus.
Als coach had hij soms last van de gigantische verantwoordelijkheid die hij voelde als de prestaties uitbleven. ‘De druk op de spelers en trainer wordt vaak enorm onderschat. Zij hebben nu echt geen leuk leven. Dat ze veel geld verdienen betekent niet dat ze minder spanning in hun lijf voelen dan andere mensen. Deze onderbreking is echt nadeliger voor de ploegen die in moeilijkheden verkeren.’
Het is beter om even de druk van de ketel te halen. De boog kan niet twee weken gespannen blijven.
Dat ervaart ook Mark-Jan Fledderus. Voor hem dreigt met Roda JC een aftocht naar de Jupiler League. ‘De druk is groot en ligt volledig op onze schouders,’ zegt de aanvoerder van de nummer 18. ‘Wij weten ook dat deze club al 41 jaar onafgebroken in de eredivisie speelt en willen er alles aan doen om daar 42 van te maken.’
Het ontluisterende verlies tegen FC Twente (3-0) deed dan ook pijn. ‘Na die deceptie had ik liever snel weer gespeeld, om het nare gevoel weg te poetsen. Aan de andere kant hebben we nu genoeg tijd om ons op te lappen. We doen veel scherpe partijtjes van vijf tegen vijf. Veel scoren om het lekkere gevoel weer te krijgen.’
Mocht Kraay senior nu coach van een ploeg in nood zijn, dan werd er de afgelopen weken heel ontspannen getraind. ‘Het moet uiteraard niet te slap worden, maar neem van mij aan dat al die spelers maximaal gemotiveerd zijn. Als een idioot gaan trainen, heeft geen zin. Tijdig duidelijkheid scheppen over de opstelling en het systeem, dat komt de rust wel ten goede.’
Die mening komt grotendeels overeen met de opvattingen van sportpsychologe Afke van de Wouw. Zij schreef vorig jaar rond deze tijd het artikel ‘Presteren onder druk’, met tips voor sporters en coaches in de allesbeslissende fase van de competitie. Volgens Van de Wouw is het niet slim om als coach veel te spreken over het niet mogen degraderen of het tweemaal moeten winnen. ‘Dat leidt tot extra spanning en werkt averechts. Het is beter om even de druk van de ketel te halen. De boog kan niet twee weken gespannen blijven.’
Een weekendje vrij of een middagje footgolfen. Van de Wouw is er een voorstander van. ‘Het voelt tegenstrijdig, maar soms is minder doen voor belangrijke wedstrijden een betere oplossing,’ aldus de sportpsychologe. ‘Ook is het heel belangrijk om puur met het voetbal bezig te zijn. Specifieke trainingen met de aandacht bij de bal en de speelwijze. Maak het niet te ingewikkeld. Uiteindelijk gaat het er om de spanning om te zetten naar positieve energie.’
Fledderus is daar ook naar op zoek. ‘Onder druk presteren is ook één van de redenen waarom sport zo mooi is en waarom je sportman bent,’ zegt de middenvelder, die zijn club vorig jaar redde met een beslissend doelpunt in de nacompetitie. ‘Ik probeer het als een uitdaging te zien. Natuurlijk speel je liever voor het kampioenschap of Europees voetbal, maar degradatie afwenden kan heroïsch zijn. Als we er in slagen Roda JC in de eredivisie te houden, is het hier alsnog feest.’
AD Pim Bijl
